بنام خدا

صحیفه سجادیه

صحیفه سجادیه شامل هفتاد و پنج دعا بوده، ولی به مرور زمان بیست و یک دعای آن مفقود شده است و هم اکنون پنجاه و چهار دعا می باشد. این مجموعه، دعاهایی است که امام سجاد ع برای فرزندانش زید و محمدباقر ع املاء کرده است و اسناد آن از دو طریق: الف) یحیی بن زیر بن علی ع و ب) جعفر بن محمد بن علی ع روایت شده است. این نیایش نامه بزرگ، سومین کتاب مقدس شیعیان می باشد و امام باقر ع این دعا را به نام «الکامل» و امام صادق ع به نام «الدعاء» خوانده اند. بعدها به عنوان، «الدعاء الکامل»، «دعاء الصحیفه» و «الصحیفة الکاملة» خوانده شده و در بین دانشمندان اسلامی به «زبور آل محمد ع» و «انجیل اهل بیت ع» مشهور شده است، زیرا دارای بلاغت و فصاحت و مضامین عالی اخلاقی، تربیتی و اعتقادی است. امام سجاد ع بهترین برنامه تربیتی را برای مبارزه با فساد سیاسی، اجتماعی و اخلاقی که بر اثر حاکمیت آل امیه دامنگیر جامعه اسلامی شده بود، در قالب این دعاها مدوّن کرده اند. دعاهای صحیفه درباره مسائل اخلاقی، اعتقادی و سیاسی در قلمرو فرد، خانواده و اجتماع می باشد و موضوعاتی همچون حمد و سپاس خداوند، درود بر رسول گرامی اسلام ع و فرشتگان، مکارم اخلاقی، طلب روزی، مرزداران اسلام، ماه رمضان، روز عرفه، عید قربان و روز جمعه و دفع همّ و غم را در بر می گیرد.
امام سجاد ع در میان دعاهای گوناگون، به تعطیلی فرمان خداوند و متروک شدن کتاب خدا و سنت های سنیّه رسول الله ع اشاره دارند و از خداوند می خواهد که بر دشمنان امت اسلامی لعنت و بر روان محمد و خاندانش درود فرستد.1

نقش تربیتی دعاهای امام سجادعلیه السلام:

  
دعاهای امام علاوه بر بیان مقام خدا و صفات او و رابطه خداوند با جهان و انسان و ارتباط انسانها با او، خویهای پسندیده و فضیلتهای انسانی و آنچه وسیله سعادت برای فرد و جامعه و موجب عدالت اجتماعی و صلح و صفا و نجات از سقوط و انحطاط، بر شمرده و از خدا می خواهد که از پستیها، ذلتها، نیاز به دیگران، پذیرش ستم و سازش با ظالم دوری کند . و این خود یک دستور نسبت به همه عوامل ذلت و انحطاط و نیز عوامل سعادت، سربلندی و خواستهای برتر است .

به طور کلی باید گفت: در زمانی که اسلام راستین و پیشرو، اسلام روشنگر و مظهر آزادی و عزت و عظمت، به صورت مظهر ذلت و انحطاط و جهل و تخدیر تبدیل شده بود و هیچ گونه حرکت و مبارزه و انقلاب اجتماعی و نظامی جز کار علمی و فرهنگی، امکان نداشت، امام در لباس یک آموزگار بزرگ فکری، یک برنامه عملی به نام «دعا» ارائه داد که عالی ترین نمونه فکری و اعتقادی در خداشناسی، انسان شناسی، جهان شناسی، کیهان شناسی، و اصول اخلاقی و اجتماعی و حقوق افراد نسبت به هم و طبقات نسبت به یکدیگر و ... است . و بهترین راه سیر و سلوک عرفانی است .

این دعاها که به نام «صحیفه سجادیه » معروف است، خود یک دائرة المعارف علمی، فرهنگی و یک دوره علوم و دانش و حکمت است . 2
2) مجله درسهایی از مکتب اسلام، شماره 10 (سال 80)، حسنی، علی اکبر؛

http://www.al-shia.org/html/far/2ahl/sireh/06/shaban-01.htm(1)

منبع : شمیم یار 92