بنام خدا

نشانه مومن حقیقی

رُوِیَ عَن الصّادِقِ عَلَیهِ السَّلامُ قالَ:لاتَکُونُ مُؤمِناً حَتّی تَکُونَ خَائِفاً رَاجِیاً وَ لاتَکُونُ خَائِفاً رَاجِیاً حَتّی تَکُونَ عامِلاً لِما تَخافُ وَ تَرجُو[1 ]

 حضرت امام جعفر صادق (ع) فرمودند:مؤمن نیستید، مگر اینکه خوف و رجاء داشته باشید و شما خوف و رجاء ندارید، مگر اینکه به آنچه به خاطر آن می ­ترسید یا به آن امیدوار هستید، عمل کنید.

 شرح حدیث: در باب اینکه حقیقت ایمان چیست، روایات زیادی هست. امّا این روایت مؤمن حقیقی را مطرح می ­نماید که دو نشانه دارد. اگر این دو نشانه در او نباشد، بداند مؤمن نیست. اوّل خوف به معنای بیم، و دوّم رجا به معنای امید. اگر فقط بیم باشد و امید نباشد و یا فقط امید باشد ولی بیم نباشد، انسان بداند که حقیقت ایمان در او نیست.

خوف و رجاء دو صفت درونی و جوانحی می‌­باشد، یعنی انسان در قلب خود خوف و رجاء داشته باشد. حالا این سؤال مطرح می­ شود: بیم از چه کسی و امید به چه چیزی؟ خوف، بیم و ترس از کیفر و امید به پاداش و ثواب الهی. این دو امر درونی باید در اعمال بیرونی انسان آشکار شود؛ به این معنا که انسانی که از کیفر و عذاب الهی یعنی جهنم می ­ترسد آنچه را خداوند حرام کرده است انجام نمی ­دهد که ترک واجبات و انجام گناه و معصیت و محرّمات است. از طرف دیگر، امید به پاداش، ثواب و بهشت خداوند دارد؛ به این معنا که اوامر الهی و واجبات را انجام می­ دهد.

البته انسان مؤمن بعد از ترک حرام و انجام واجبات به مرتبه و درجه بالاتر، یعنی ترک مکروهات و حتّی شبهات و انجام مستحبّات می­‌رسد. انسان اگر به اعمال خود نگاه کند، بدون هیچ پیچیدگی و به راحتی می ­تواند بفهمد که حقیقتاً مؤمن است یا اینکه اسم مؤمن روی خود گذاشته است.

[1]بحار الانوار، جلد 75، صفحه 253

* پایگاه اطلاع رسانی آیت الله شیخ مجتبی تهرانی(ره)

به نقل از روزنامه کیهان 24/9/92